IN DE SPO(®)TLIGHT

Eline de Zeeuw, winnares Afstudeerprijs

Websites als ‘Voetbalprimeur’ en ‘Voetbalzone’ zijn een doorn in het oog van veel voetbaljournalisten, met name van de zogeheten ‘clubwatchers’.  Dat signaleert Eline de Zeeuw (25) in haar masterscriptie aan de Universiteit van Groningen (Mediastudies). Met die scriptie (‘Clubwatchers, vooral niet te kritisch? Onafhankelijkheid in de voetbaljournalistiek’) won zij de Afstudeerprijs Villamedia.

Wat kreeg je te horen over die ‘knip- en plaksites’, Eline?

,,De invloed van sites als Voetbalprimeur en Voetbalzone wordt als zeer negatief ervaren. Liefst elf van de zeventien clubwatchers die ik heb geïnterviewd, kwamen er zelf mee. De zogenaamde ’knip en plak-sites’ nemen bepaalde stukken over uit bestaande artikelen en vergroten dit uit of plaatsen enkele ‘sappige’ quotes in een andere context. Dat leidt tot irritatie bij journalisten, ook bij spelers en clubs. Want het maakt ze angstig voor interviews waar de journalisten weer last van hebben.”

Je hebt niet de clubs of die sites daarnaar gevraagd?

,,Nee, het onderzoek was al zo uitvoerig dat ik me heb moeten beperken. Het ging mij puur om de  clubwatchers. Andere partijen heb ik buiten beschouwing gelaten. Ja, ook de media die niét met clubwatchers werken, de tv bijvoorbeeld en kranten als de Volkskrant en Trouw. Het onderwerp clubwatchers is nooit eerder in de wetenschap besproken. Er kan nog een hoop vervolgonderzoek worden gedaan.”

Je vergelijkt clubwatchers met journalisten in de Haagse politiek.

,,Dat doe ik op basis van onder andere Amerikaanse literatuur. In ‘Deciding What’s News’ omschrijft Herbert Gans politieke journalisten als ‘agency beatreporters’. In Den Haag zie je journalisten die specifiek één partij, één stroming volgen.  Dat valt goed te vergelijken met de clubwatchers, die zich op één voetbalclub concentreren.”

Wat vond je zelf nog opmerkelijk?

,,Ik schrok ervan dat erg veel clubs een commerciële verbintenis hebben met een dagblad. Blijf dan als journalist maar kritisch op de commerciële afdeling van een club.”

We mogen toch aannemen dat krantenredacties onafhankelijk staan daarin. Zelfs de publieke omroep zendt grote sportevenementen uit ‘met medewerking van sponsors’. 

,,Ik signaleer waar het toe kan leiden. Johan Derksen heeft als hoofdredacteur van Voetbal International een artikel over AZ-eigenaar Dirk Scheringa uit het blad gehouden omdat Scheringa op dat moment voor tonnen adverteerde. Van een journalist van het Noordhollands Dagblad eiste Scheringa zijn toon te matigen, anders zou hij drukorders weghalen. Ook dreigde hij te stoppen met adverteren in De Telegraaf na een confrontatie met een clubwatcher. Ik zeg niet dat het overal zo gaat, maar het legt wel heel pijnlijk de risico’s bloot.”

En, is de clubwatcher nu onafhankelijk, kritisch genoeg?

,,Ze proberen het allemaal te zijn, daar ben ik wel van overtuigd.  Sommigen zeggen dat ze volledig onafhankelijk kunnen werken, anderen niet. Ze zijn niet zo vrij als ze zouden willen. Maar tegelijkertijd denk ik dat  juist door mediakanalen als ClubTV ruimte is ontstaan voor clubwatchers om zich te onderscheiden met duiding en achtergrond.” 

Wat inspireerde je eigenlijk tot deze scriptie?

,,Ik had al veel interesse in sport, in sportjournalistiek. Toen ik tijdens mijn studie aangaf me op sportjournalistiek te concentreren, werd daar lacherig over gedaan. Er wordt binnen de journalistiek vaak neergekeken op sportjournalistiek. Met name het fenomeen clubwatcher intrigeerde mij, dat was in de tijd dat Martijn Krabbendam van Voetbal International door Feyenoord werd geboycot.”

Wat doe je nu met al je kennis?

,,Ik hoop dat deze studie nog een vervolg krijgt, eens kijken of ook andere mensen zich op dit thema storten. Ik zelf werk nu voor de buitenlandredactie van de NOS. Daar schrijf ik artikelen voor NOS.nl en werk ik voor het Radio 1 Journaal. Ik had al stage gelopen op de sportafdeling van de NOS en in Washington bij de correspondenten Arjen van der Horst en Wouter Zwart. Buitenland, met name Amerika, is mijn andere passie. Sport blijft me trekken.” 

 

HENK MEES

Eline de Zeeuw aan het werk voor de NOS bij de voorbereiding op de Olympische Spelen van 2016.