‘Unieke allrounder, inspirerend journalist’

Als verslaggever van het Haarlems Dagblad en de GPD deed Peter Heerkens (1941-2022) zestien keer verslag van de Tour de France. Bij het Haarlems Dagblad was hij chef van de sportredactie en van de bijlagen.  Op 26 februari overleed Peter Heerkens op 80-jarige leeftijd. ‘Een unieke allrounder, een inspirerend journalist’, schreef oud-collega Jan Kuys in het Haarlems Dagblad.

door Jan Kuys

Een volbloed Brabander, die in 1972 zijn journalistieke vleugels uitsloeg, een functie als chef Sport en later chef Bijlagen bekleedde bij Haarlems Dagblad en zich binnen een mum van tijd de mores en sociale geest van Haarlem en omgeving eigen maakte. Deze aimabele zuiderling, Peter Heerkens, is zaterdag 26 februari op 80-jarige leeftijd overleden.

Reeds op jonge leeftijd verpachtte deze geboren Tilburger zijn hart aan de wielersport. Als journalist bij dagblad De Stem (Breda) wilde hij alle finesses van de toen nog door doping gekwelde sport doorgronden. De kracht in de benen, de strijd tegen de elementen, de onderlinge animositeit tussen de wielrenners van wie er slechts één als eerste zijn wiel over de meet kon brengen. Daarover schrijven en vertellen, was zijn lust en zijn leven. De Tour de France was heel lang zijn jaarlijkse hoogtepunt.

Fred Segaar, een latere chef sportredactie van Haarlems Dagblad, herinnert zich een van zijn typerende anekdotes. ,,Gerben Karstens won in 1969 de Ronde van Lombardije. Hij werd positief getest, dus weg prijs. In zijn urine werd amfetamine aangetroffen, een in die tijd veel gebruikt dopingmiddel. Het verhaal wil dat Karstens de urine van zijn chauffeur Jan Leijs aan de dopingdokters had overhandigd, omdat hijzelf amfetamine had gebruikt. Maar hij wist niet dat zijn chauffeur om wakker te blijven tijdens de lange autorit, zelf ook deze pilletjes had genomen. Dit verhaal was een journalistieke en invloedrijke primeur van Peter: Het was de zeik van Leijs.’’ Hij vertelde deze anekdote graag en vaak op de journalistieke werkvloer en daarbuiten.

Als chef van de Haarlemse sportredactie was Peter bij zijn collega’s zeer geliefd. Hij kon vlijmscherp zijn met de pen, maar koos liever voor de nuance. Zijn mooie manier van schrijven en zorgvuldigheid met details maakten hem later bij uitstek geschikt als redacteur - en nog weer later - als chef Bijlagen. Met Peter Heerkens had Haarlems Dagblad een unieke allrounder in huis gehaald.

Eind jaren 80 kreeg hij de gelegenheid om voor de krant een half jaar fulltime mee te draaien in een verpleeghuis. In zijn boek ’Tranen achter het glas’ (1989), het resultaat van zijn verblijf in de Haarlemse Janskliniek, doet Heerkens zorgvuldig verslag van zijn bevindingen in een woonvorm, die het directe gevolg was van het kille sociale overheidsbeleid aan het eind van de jaren 80 van de vorige eeuw. Door in alle geledingen van het verpleeghuis indringend langere tijd aanwezig te zijn, kon hij een perfect beeld schetsen van de geringe sociale aanpak van het verpleeghuis. Zijn manier van werken was in die tijd een vorm van ongekend vooruitstrevende journalistiek.

Niet alleen zijn taalvaardigheid, maar vooral zijn adequate en geduldige begeleiding maakten hem later als eindredacteur onmisbaar. Onder het heldere journalistieke motto ‘Heerkens en De Borst (collega Renee de Borst) halen het beste uit uw verhaal’ ging het rode potlood vaardig door meestal te lange teksten. Journalisten hebben een bloedhekel aan mensen, die hun verhaal ’verbouwen’, maar Peter had de gouden gave om zijn collega’s iets mee te geven, waardoor ze correcties accepteerden én beter gingen schrijven. Niet alleen omdat hij een groot taalstilist was, maar vooral omdat hij een integer en groot mensenmens was.

Na zijn pensionering in 2002 bracht Heerkens zijn toch al grote sociale talenten verder tot ontwikkeling met vrijwilligerswerk voor de Alzheimerstichting, het organiseren van Smartlappenfestival in Het Groene Woud en bij de minimaal vijftien eetclubjes, waar hij zich aan verbonden had. Acht jaar geleden werd bij hem de longziekte COPD geconstateerd. Lastig en vervelend, maar hij liet zich daardoor niet van de wijs brengen. Peter leefde met zijn ademhalingsproblemen zijn leven naar beste kunnen. Elke nieuwe dag was een dag met nieuwe kansen.

Zijn optimistische levenshouding blijkt ook uit zijn overlijdensbericht. Daarop prijkt zijn gedenkwaardige uitspraak: ’Dood wakker worden: dat lijkt mij een mooi einde’. Een inspirerend journalist is van ons heengegaan.