De afhankelijkheidsvalkuil voor journalisten

Voetballer Manfred Neuer,  aanvoerder en doelman van Duitsland, greep de introductie van een nieuwe zonnebrandcrème onlangs aan om bekend te maken dat hij recentelijk drie keer is geopereerd voor huidkanker in het gezicht. Op de website www.sportjournalist.de verscheen daarover een kritische beschouwing.

door Jana Wiske  

Internationaal gewilde persoonlijkheden zoals tennisster Angelique Kerber of voetballer Manuel Neuer zijn vaak terughoudend om privé-informatie vrij te geven - tenzij er geld mee te verdienen is.  Op 2 november draaide het PR-apparaat op volle toeren: Kerber en  Neuer kondigden hun samenwerking op het gebied van zonbescherming en verzorgingsproducten aan. Als onderdeel van deze samenwerking werden interviews met de sportsterren georganiseerd. Vanuit het oogpunt van de organisatoren lag de focus op de media-aandacht van de crèmes.

Het exclusieve directe contact met sportpersoonlijkheden is een belangrijke reden voor journalisten om dergelijke presentaties te bezoeken. Gezien de voortschrijdende afscherming en de daarmee gepaard gaande ongenaakbaarheid van sportgrootheden, is deze mogelijkheid voor veel collega's uit de sportjournalistiek soms geen alternatief.

De sportjournalisten staan ​​voor een dilemma: komt de kwaliteit van de berichtgeving in gevaar doordat ze in een afhankelijkheidsvalkuil trappen? De mediaconsument bepaalt zelf toch wel de eigen voorkeur. Het is dus de vraag hoe ver men kan gaan met de redactionele output.

‘Op naar de zon! Binnenkort kun je rekenen op de hulp van twee topsterren als het weer warm wordt’, luidde de aankondiging van de presentatie. Een reclame-copywriter had het niet mooier kunnen verwoorden voor Kerber en Neuer en hun crèmes.

De nabijheid van journalisten, die sportsterren juist schuwen als het om gevoelige zaken gaat, komt ze goed uit als het gaat om geld verdienen. Dan, en heel vaak alleen dan, neem je een standpunt in, praat je over het innerlijke verhaal of over je innerlijke leven. Dan vertrouwen de hoofdrolspelers uit de sport op de zichtbaarheid en geloofwaardigheid van de media - en geven ze in ruil daarvoor wat meer weg.

Laten we eerlijk zijn: zonder de nieuwe verzorgingsproducten hadden Kerber en Neuer waarschijnlijk helemaal geen interview gegeven. Het is meer dan vreemd dat de doelman van FC Bayern voor het eerst openlijk sprak over zijn huidkanker, net op het moment dat zijn zakelijke activiteiten met betrekking tot zonbescherming begonnen. Het tijdstip suggereert dat hier een ziekte winstgevend wordt gebruikt. 

Natuurlijk doen we verslag wanneer de aanvoerder van het nationale voetbalelftal openlijk spreekt over zijn moeilijke tijd. Het is een onderwerp dat ons allemaal raakt. Kanker is  een ernstige ziekte. Alle getroffenen beslissen voor zichzelf of ze er openlijk over willen praten. Het is echter beschamend om hierbij de keuze voor een winstgevend zonbeschermingsproduct uit het eigen bedrijf te betrekken. 

Dit voorbeeld doet verlangen naar transparante journalistiek. De hint dat men met het eigen verhaal publiekelijk om bescherming tegen de zon wil roepen, verliest alle geloofwaardigheid met de gelijktijdige start van de verkoop van eigen producten. Het is absoluut lovenswaardig als sporters zich inzetten voor een goed doel. Vooral als ze er zelf last van hebben. 

Dat laat bijvoorbeeld voetbalprof Timo Baumgartl zien. Hij had ook kanker en was daar open over. Niet iedereen kan dat en niemand vraagt ​​erom. Hij heeft onlangs aandacht gevraagd voor kankerpreventie met een paars lint op zijn voetbalschoen, en andere spelers gingen daarin mee. Baumgartl’s club Union Berlin had van tevoren op de actie gewezen en veel media berichtten erover. Het subtiele verschil: hier ging het om de belangrijkste zaak - niet om de eigen commercie.

 Jana Wiske (1975), is sinds 2017 hoogleraar afdelingsjournalistiek en PR/bedrijfscommunicatie aan de Ansbach University of Applied Sciences. Daarvoor was ze meer dan 15 jaar sportredacteur bij Kicker.