Jurryt van de Vooren over olympische film 1928

Twee gerestaureerde versies van de officiële film van de Olympische Spelen van 1928 in Amsterdam komen binnenkort in roulatie. De langste versie duurt twee keer drie kwartier, de kortste 45 minuten. Het is een stille film met de stem van sporthistoricus Jurryt van de Vooren (sportgeschiedenis.nl) als gids. De oorspronkelijke film, van een Italiaanse producent, werd nooit in Nederland vertoond.

Waarom was deze film nooit te zien, Jurryt?

,,In 1928 is ruzie ontstaan over de rechten. De bioscoopbond heeft de filmzalen destijds verboden de film te draaien. Anders zouden ze ook geen andere films mogen draaien. Pas vorig jaar is deze film in de prachtig gerestaureerde versie voor het eerst in Nederland vertoond, in Eye.

Waar kunnen we de film zien?

,,Het is de bedoeling dat hij op het IDFA Festival, in november, wordt gedraaid. Daarna komt hij in een fotostudio in Amsterdam, zeg maar een popup-filmzaal, speciaal bedoeld voor bedrijven, onderwijs, instellingen en andere organisaties. Daarmee kunnen we ook het land intrekken. In 2018, het jaar dat de Spelen negentig jaar geleden werden gehouden, moet daar toch wel voldoende belangstelling voor bestaan.”

Komt de film ook op tv?

,,Die contacten zijn nog niet gelegd. Het zou wel leuk zijn, want het is een film met haarscherpe beelden, prachtig gerestaureerd, die veel verder gaat dan sport en veel laat zien wat nu nog relatief onbekend is. Bijvoorbeeld de ontwikkeling van de infrastructuur in Amsterdam, de uitvinding van het parkeerbord dat daarna in de hele wereld is overgenomen, het eerste olympische vuur. Zo krijgt de film ook een maatschappelijke context.”

Komen alle sporten aan bod in de film?

,,Hockey en voetbal waren al helemaal klaar voordat op 18 juli de openingsceremonie werd gehouden. Vreemd eigenlijk want op YouTube kun je filmpjes vinden van Nederland – Uruguay en finale tussen Uruguay en Argentinië. Van die finale is een prachtige foto in de film gemonteerd die een halve minuut stil blijft staan. Het baanwielrennen is niet gefilmd. Dat gemis wordt goed gemaakt door bijvoorbeeld beelden van de Nederlandse turnsters. Daarbij ontkom je niet aan de gedachte dat het grootste deel van die ploeg tijdens de Tweede Wereldoorlog is vermoord. Bij die beelden is een opname gemonteerd van een overlevende die daarover door de NOS is geïnterviewd. Beklemmend is dat.”

Zitten er meer van zulke montages in?

,,Ja, omdat het een stille film is laten we meer van dergelijke geluidsfragmenten horen. Een nadeel was ook dat er toen nog geen radio-uitzendingen waren, los van het feit dat die opnamen toch niet bewaard hadden kunnen zijn. Zo is het een aantrekkelijke film geworden. Als de film niet was volgekletst, was er niets aan geweest.”

Naast de film verschijnt er van jou ook nog een boek over de Spelen.

,,Ja, dat boek komt ook in november uit, met een dvd van de complete film van 3 uur en twintig minuten. Zo moet 2018 toch een jaar wordt waarin het besef doorkomt wat de Spelen van 1928 voor Nederland voor betekenis hebben gehad.”

Henk Mees

Marathonloper in het buitengebied van Amsterdam

Schoonspringer op de Spelen van 1928 met de Marathontoren als decor.

De Uruguese doelman Andres Mazali in de olympische finale tegen Argentinië.