Transparantie

Een rel hoort bij het olympisch schaatstoernooi, maar deze keer kwam hij wel uit een heel onverwachte hoek: de eigen website van de Koninklijke Nederlandse Schaatsenrijders Bond, de KNSB. Léon de Kort, nieuwsjager van voorheen AD en De Telegraaf, schreef op de eerste schaatsdag, 5 februari, een stuk over de invloed van de Nederlandse ijswetenschapper Sander van Ginkel op het maken van het olympisch ijs.

Het woord lobby kwam er in voor, om het koudste, dus hardste, dus voor Nederlandse schaatsers het geschiktste ijs te maken. ‘We own the ice’, een slogan van de KNSB stond er ook in. Dat klonk wat arrogant.

Het was een prima stuk van De Kort die vorige zomer aantrad bij de schaatswebsite. Hij liet er zelfs de Olympische Zomerspelen van Tokio voor schieten. Het stuk was zo prima dat het in het oog viel van de Zweedse stayer Nils van der Poel. Die maakte van de Nederlandse beïnvloeding van het klimaat in de ijshal een grote zaak.

Het woord ‘corruptie’ is mij het meest bijgebleven, plus diens vergelijking met dopingkwesties. De Kort noemde het later zo: ‘Een volgens VdP bijna misdadige poging tot competitievervalsing’.  Dit vergrijp tegen fairplay, als het al een vergrijp is, zou volgens de stayer vergelijkbaar zijn met de praktijken van de Russen uit 2014, toen in het holst van de nacht te Sotsji dopingmonsters uit strak gesealde flessen toch nog werden gewisseld voor dopingvrije urinemonsters. Enfin, we weten het allemaal nog. Een kwestie van bedrog die nog altijd speelt in de wereld van de olympische topsport. Russen zijn nu ROC’ers. 

Na de uitspraken van Van der Poel, aan de vooravond van de 10 kilometer (nadat hij de 5 kilometer reeds had gewonnen), was de wereld even te klein. Het Nederlandse schaatsen stond er niet fraai op, voor een praktijk die twintig jaar lang een normale was geweest.

De temperatuur van het ijs wordt gemeten. Elke 30 minuten en die data worden soms ter hand gesteld van de ijsmeester, ook deze keer weer de Canadees Mark Messer. Die verklaarde in alle rumoer dat hij zich door niemand laat beïnvloeden. Wat dan weer haaks stond op de praatjes met allerlei schaatsers, waarbij de centrale vraag zou zijn: ‘wat vind je van het ijs?’. Met name Sven Kramer was in het verleden vaak in discussie met Messer. Hij is een zwaargebouwde atleet en dus gebaat bij hard ijs. 

De Nederlandse media stortten zich op de zaak die meteen een affaire heette te zijn. Er kwamen vele verklaringen voor de reden waarom Van der Poel hiermee naar buiten was gekomen. Wilde hij Patrick Roest, op 0,47 seconden achterstand gebleven op de 5 kilometer, hiermee ontregelen?

Was het een van de gebruikelijke stunts van de Zweed? Was het een afleidingsmanoeuvre, zoals Pim Verhoeven op de website van Eurosport schreef. Regel 11 uit zijn omgang met de media, uit het later vrijgegeven stuk ‘How to skate a 10 k’, is: ‘Geen zin om ergens over te praten waar ze je waarschijnlijk wel iets over gaan vragen? Noem dan iets wat nog interessanter is voor hen (de media) en dat leidt ze waarschijnlijk wel af.’ Verhoeven: ‘Dus, wat doet een Nils van der Poel als hij geen zin heeft in vragen over zijn favorietenrol en of hij kan omgaan met de enorme druk die hij waarschijnlijk ervaart? Hij maakt een statement over de samenzwering van de KNSB samen met de ijsmeester van de Spelen. De gehele media duiken er op. (..) Vragen over zijn favorietenrol krijgt hij in ieder geval niet meer. Hij maakt ideaal gebruik van de situatie die ontstond rondom het artikel op schaatsen.nl. Regel nummer 11.’ 

Interessant inkijkje van collega Verhoeven, al was zijn inschatting dat Van der Poel er na zijn 10 kilometer, goud in een wereldrecord, niet meer over wilde spreken niet de juiste. Hij bleef in de persconferentie gewag doen van ‘cheating’, van bedrog. Hij noemde de embedded-scientist Van Ginkel ‘een lobbyist’.  Hij haalde het McLaren-rapport, over de Russische dopingzaken, er nog bij. ‘De gelijkenis is voor mij overduidelijk.’ Zo, nog een zware belediging erbij. 

Die grote woorden en zware termen zijn blijven hangen, dat staat vast. Wat een kampioen zegt, beklijft. De website schaatsen.nl leek er niet mee te zitten. Het stuk van 5 februari van De Kort met de geïnterviewde Van Ginkel bleef er keurig op staan. De schaatsbond had niets te verbergen, was de boodschap.

In zekere zin was de openhartigheid van Van Ginkel een vorm van transparantie. Van der Poel vroeg zich nog af waarom de ‘Kee-En-Ess-Bie’ hier zo mee naar buiten trad. Omdat het praktijk van alledag in het schaatsen is, moeten we vaststellen. 

Wat ook vaststaat is dat de website schaatsen.nl van journalist Léon de Kort journalistieke vrijheid geniet. De banden met de KNSB bestaan, maar de site bepaalt zelf wat de volgers van het schaatsen kunnen aanklikken. Zo verscheen een interessant artikel, waarmee de gedachte dat zo’n digitaal bondsblad mogelijk slechts propaganda verspreidt ijdel bleek.

Ik vond dat een geruststellende gedachte in tijden, waarin de (sport)pers soms wel erg strak aan de teugel wordt gehouden. Hulde voor De Kort en zijn website. 

JOHN VOLKERS,

vicevoorzitter NSP