Jacob Bergsma, auteur van boek over Nederlandse basketbalhistorie
‘Zonder dit boek waren deze verhalen overleden’
Op tv wordt het Nederlands basketbal weggedrukt door het geweld van de NBA. In het boek Game Changers krijgen de verhalen en iconen van clubs en nationaal team een nieuw leven. Jacob Bergsma was bij diverse sporten betrokken, maar basketbal laat hem al bijna een halve eeuw niet los. Alles wat hij verzamelde aan statistieken, memorabilia en bijzondere anekdotes komt samen in een pil van 3,5 kilo: Game Changers.
door Henk Mees
Jacob Bergsma (Foto Merijn Soeters)
Hoe ben je tot dit boek gekomen, Jacob?
,,Het is eigenlijk ooit begonnen met een vraag van Kees Akerboom senior. Volgens hem klopte het aantal interlands niet dat hij had gespeeld. Ik ben het uit gaan zoeken en toen bleek dat de interlands door de bond werden bijgehouden aan de hand van declaraties. Er werd simpelweg uitgegaan van selecties. Of spelers waren afgevallen door blessures telde niet, ze bleven geregistreerd staan als international.”
Nu alles in beeld?
,,Vast staat nu wel dat er 869 interlands zijn gespeeld, maar qua spelers ben ik nog niet volledig. Weet je dat het Nederlands team in 1946 zijn eerste interland speelde en de bond pas in 1947 werd opgericht? Die oprichting moest er komen, anders konden ze niet aan een EK meedoen. Met dat allemaal uit te zoeken ben ik nu zo’n veertig jaar bezig, nog altijd met hetzelfde programma, dat alleen op Windows 7 werkt. Elke dag werk ik handmatig de statistieken bij van alle wedstrijden van Nederlandse clubs, tot in de meest obscure competities. Noem het maar een ernstige psychische afwijking. Mijn vrouw vraagt steeds wanneer ze een container kan laten komen.”
Basketbal in 1974 tussen Levi’s Flamingo’s en Transol Rotterdam, voor volle tribunes in Haarlem. (Foto: Noord-Hollands Archief)
Wat is de voldoening die je hieraan beleeft?
,,Aan elke uitslag, aan elke wedstrijd zit een verhaal vast. De verhalen in dit boek moesten in leven blijven. Als dit boek er niet gekomen was, waren deze verhalen overleden.”
Het is dus vooral een boek met veel verhalen over mensen?
,,Er staan 67 zeer bijzondere verhalen in, statistieken, 378 foto’s zoveel mogelijk nieuwe foto’s die niet eerder zijn gepubliceerd. En verder veel afbeeldingen van memorabele shirts, schoenen, bekers, straatnaamborden en nog veel meer.”
Straatnaamborden?
,,Zeker, twee stuks. In Rotterdam is een schoolplein genoemd naar Marcel Welch, die bij Transol speelde. In Amsterdam heb je de Dick Schmüll-brug, genoemd naar een van de belangrijkste mensen uit de Nederlandse sporthistorie. Hij heeft zowel de basketbal- als de volleybalbond opgericht en was betrokken bij de oprichting van de wereldvolleybalbond FIVB. Zo komt iedereen die een rol van betekenis heeft gespeeld in het Nederlands basketbal aan bod. Er staat ook een canon in en een ranglijst van de 75 belangrijkste mensen in het basketbal. Wie wil weten wie er op 1 staat, moet het boek maar lezen.”
Geeft het boek ook antwoord op de vraag waarom het Nederlands basketbal internationaal is weggezakt?
,,Ton Boot legt dat haarfijn uit in een groot interview waarin hij verwijst naar sociaal-maatschappelijke ontwikkelingen, hoe de hippie-jaren invloed hebben uitgeoefend op de sport. Het hoogtepunt was het bereiken van de Europa Cup II-finale in 1979 door EBBC Den Bosch. In die tijd speelden de beste 200 Amerikaanse basketballers in de NBA en kwam de laag daaronder naar Europa, ook naar Nederland. Door het uiteenvallen van de Sovjet-Unie zijn er zoveel landen in Oost-Europa bijgekomen en is daar zoveel geld beschikbaar gekomen dat Nederlandse clubs niet eens meer interessant zijn voor de beste duizend Amerikanen.”
En dat weerspiegelt zich ook in veel geringere aandacht in de Nederlandse media?
,,Nu zijn berichten over basketbal doorgaans kortjes van een paar regels, mini-pikkie’s noemden wij dat vroeger bij De Telegraaf. Vergeet ook niet dat in de jaren ‘70 en ‘80 diverse mensen met een basketbalhart op cruciale, strategische posities in de media zaten. Je had Mart Smeets, Jaap Hofman die de baas was van Langs de Lijn. Martijn Lindenberg was naast regisseur bij Studio Sport ook eredivisie-scheidsrechter.”
Cover van het boek Game Changers
Is er nu nog een markt voor dit boek?
,,In maart 2020 zijn we er aan begonnen, maar zonder de steun van Bob van Oosterhout was het er nooit gekomen. Bob is behalve sportmarketeer ook clubeigenaar van Heroes Den Bosch. Hij vindt het interessant en prachtig dat dit boek er nu ligt. Ik moet hem hiervoor diep dankbaar zijn.”
Het boek ‘Game Changers – de historie van basketball in Nederland’ van Jacob Bergsma, Frits van Rijn en Mart Smeets telt 544 pagina’s met daarop 378 foto’s. Het boek kan voor 39,99 euro (na 26 november 44,99 euro) worden besteld bij Arko Sports.
