Nieuws

Turnsters danken media voor inzet en kritische blik

Kees Jongkind – NSP Sportjournalist 2020

Koen van Weel – NSP/ZILVEREN CAMERA 2020

Erik van Haren – Sportjournalistiek talent 2020

Marco Knippen – NSP SCOOP 2020

Turnsters en oud-turnsters – NSP Sportpersoonlijkheden 2020

 

De nieuwe onthullingen van misstanden in het turnen hebben erkenning gekregen in de jaarlijkse prijzenregen van de NSP. De slachtoffers die met hun ervaringen vorig jaar in de media verschenen, zijn uitgeroepen tot NSP Sportpersoonlijkheden van het Jaar 2020. Voor de NSP SCOOP 2020 viel de keus op de reportagereeks van Marco Knippen (Noordhollands Dagblad) over het misbruik van jonge turnsters en de bekentenis van trainer Gerrit Beltman over de praktijken in de turnhal.

Stephanie Tijmes (links) en Petra Witjes (rechts) met de oorkonde voor de sportpersoonlijkheden van het jaar. (Foto’s Stephan Tellier)

Voor de uitreiking van de prijzen werd een surveillancewagen ingezet, een oude Chevrolet die in de periode 1966-1986 in gebruik was bij de Rotterdamse politie. Gerard den Elt, algemeen secretaris van de NSP, maakte daarmee een rondje langs de winnaars om ze één voor één te ‘overvallen’ met de prijs.  Vanwege de corona-beperkingen kwamen de gebruikelijke prijsuitreiking en het NSP-jaarfeest dit jaar te vervallen.

SPORTPERSOONLIJKHEDEN 2020

Uit waardering voor hun moed verkoos het bestuur van de Nederlandse Sport Pers de turnsters als collectief als de Sportpersoonlijkheden van het Jaar 2020. In het Olympisch Stadion reikte Barbara Barend, die met het magazine Helden meehielp om de deksel van de beerput in het turnen te lichten,  de bijbehorende oorkonde uit aan de turnsters Petra Witjes en Stephanie Tijmes. ,,Het is gek, deze prijs, maar de aandacht in de pers was ook hard nodig. We moeten de pers bedanken voor de inzet, de doortastendheid en de kritische blik”, reageerde Petra Witjes.

Petra Witjes en Stephanie Tijmes namen de prijs in ontvangst mede namens Stasja Köhler, Simone Heitinga, Renske Endel, Verona van de Leur, Suzanne Harmes, Gabriëlla Wammes, Loes Linders, Marinka van Apeldoorn, Joy Goedkoop, Anouk en Lizanne Jong, Danila Koster, Raffaella Bidotti, Lichelle Wong, Lieke Bakker, Ayla Wilbrink, Melissa Scherpenisse, Serena Vlijt, Mayra Kroonen, Olivia Mulready, Nadia Bala, Kiki Magrijn en de vele andere (ex-)turnsters die hun stem verhieven.

De keuze werd toegelicht met:

‘Decennialang gingen de turnsters gebukt onder een schrikbewind van trainers. Uitgescholden werden zij, geslagen, geschopt, vernederd, geïntimideerd, geïsoleerd, van hun identiteit beroofd. En de mond gesnoerd. Totdat afgelopen zomer een van de daders, trainer Gerrit Beltman, bekende stelselmatig ver over de schreef te zijn gegaan. Indringende getuigenissen van turnsters volgden. In de krant, op radio en televisie, in een rondetafelgesprek met Tweede Kamerleden en met de hashtag #ikbeneenvanhen op sociale media. Ditmaal werd hun stem wél gehoord.’

De turnsters komen in het rijtje Arjen Robben (2014), Max Verstappen (2015), Sven Kramer (2016), Annemiek van Vleuten (2017), Robin van Persie (2018) en Estavana Polman (2019), die eerder werden uitgeroepen tot Sportpersoonlijkheid van het Jaar. Deze prijs komt toe aan sportmensen die niet alleen bijzondere prestaties leveren, maar tevens hun persoonlijkheid, hun sport, ervaringen of hun levensdoel goed in de media kunnen verwoorden.

SCOOP 2020

Marco Knippen met de onderscheiding voor de SCOOP 2020. (Foto: Stephan Tellier)

Voor de SCOOP van het jaar kwamen vijf reportages op de shortlist:

- Hersenschade is er, maar ’s werelds grootste sportbonden kijken weg. Auteurs: Enzo van Steenbergen en Bram Endedijk (NRC).

- Hoe de voetbalnerds van Transfermarkt per ongeluk de taxateurs van Europese topclubs werden. Auteurs: Pepijn Keppel en Tom Claesens (Follow the Money).

- Turnen is gelegaliseerde kindermishandeling. Auteur: Michiel de Hoog (De Correspondent).

- Turnvendetta. Auteurs: Frits Barend en Jasper Boks (Helden)

- Dossier Turnmisbruik. Auteur: Marco Knippen (Noordhollands Dagblad).

Winnaar Marco Knippen vertelde al vanaf 2011, vanaf de eerste onthullingen in magazine Helden, aan het dossier Turnmisbruik te werken. ,,Wat altijd ontbrak was de dader-bekentenis. Daardoor werden de schrijnende getuigenissen nooit geloofd. Toen ik eindelijk een trainer zo ver had dat hij wilde toegeven dat-ie jarenlang over de schreef was gegaan, wist ik, dit kan wel eens het ontbrekende element zijn wat de dynamiek kan genereren om dit dossier op de kaart te krijgen. Zo is het gebeurd.”

De jury, bestaande uit Yoeri van den Busken, Fabian van der Poll en Natasja Weber, licht de keuze toe met:

 ‘Stuk voor stuk zijn het uitstekend geschreven artikelen waaraan gedegen onderzoek vooraf is gegaan, die iets los hebben gemaakt in de sportwereld en maatschappij én die werden opgepikt door toonaangevende internationale media.

Centraal in het sportjaar 2020 stond het turnmisbruik, wat heeft geleid tot drie kanshebbers. Van Helden Magazine is bekend dat zij tien jaar geleden al – via openhartige verhalen van turnsters – de deksel van de beerput hebben gelicht. Afgelopen jaar kwam daar een reconstructie bij, die onder meer leidde tot het vertrek van commentator Hans van Zetten bij de NOS.

Op de site van De Correspondent verscheen in november een verhaal van Michiel de Hoog, waarin hij voortborduurde op de onthullingen van Marco Knippen, op zaterdag 25 juli 2020 in het Noordhollands Dagblad, Haarlems Dagblad, Leidsch Dagblad en Gooi en Eemlander.

En dat is voor de jury ook het verhaal met de grootste impact. Knippen belichtte immers twee kanten van het schandaal. Behalve verklaringen van een tiental turnsters zorgde de bekentenis van trainer Gerrit Beltman – jarenlang had hij turnsters mishandeld – voor het fundament onder dit ijzersterke relaas van vier pagina’s. Gelijk kreeg de lezer het hele dossier aangereikt.

Dit menselijke drama raakte iedereen: trainers, turnsters van de huidige nationale selectie, oud-turnsters, ouders, politici en sportende kinderen in het algemeen. Onder de turnbond kwam de tikkende bom tot ontploffing. Sleutelfiguren werden op non-actief gesteld en tot op de dag van vandaag wordt het dossier aangevuld. Onder anderen The Guardian, Sky News, The New York Times, het Duitse tv-station ARD en de Australian Broadcast Corporation namen het nieuws over. Marco Knippen verscheen in de talkshow Op1. Hoe secuur en integer hij te werk is gegaan, bleek onder meer uit de reactie van Gerrit Beltman. Hoewel de voormalige trainer hard van zijn voetstuk viel, kon hij leven met de wijze waarop het verhaal naar buiten is gebracht. Zorgvuldig en zonder sensatiezucht. Kortom, alle facetten van deze prijs konden we in deze productie terugvinden.’

SPORTJOURNALIST 2020

Kees Jongkind, sportjournalist van het jaar, in de ‘overvalwagen’. (Foto: Stephan Tellier)

NOS-verslaggever Kees Jongkind werd uitgeroepen tot NSP Sportjournalist van het Jaar 2020, als opvolger van Frank Heinen. Jongkind is judocommentator bij Studio Sport, maar bovenal maker van bijzondere reportages voor Andere Tijden Sport. Recentelijk maakte hij diepe indruk met zijn documentaire Code Geel over de ploeg van Jumbo-Visma tijdens de Tour de France.

Kees Jongkind ontving de prijs, een champagnekoeler met inscriptie en een fles champagne,  tijdens een werkoverleg op het Mediapark in Hilversum. ,,Van alle opnamen tijdens de Tour hebben we 400 uur overgehouden waar we een film van hebben gemaakt. Zo hebben we dat gedaan”, zei Jongkind na de uitreiking over de productie van Code Geel.

Uit het juryrapport:

Het afgelopen jaar heeft meer van de sportjournalisten gevraagd dan zij gewend zijn. Door noodverordeningen als gevolg van een ongekend virus, werden sportjournalisten gedwongen meer dan ooit uit hun arsenaal aan talent te halen. Niet langer waren rechtstreekse verslagen of subjectieve commentaren voldoende om aan lezers, kijkers en luisteraars tegemoet te komen. Achtergronden, diepgravende analyses en vraaggesprekken waren gewenst. Mede daardoor kwamen andere kwaliteiten van de sportjournalist dan de gebruikelijke bovendrijven. Daardoor trokken andere sportjournalisten dan verslaggevers de aandacht.

De jury van de Sportjournalist van het Jaar 2020 brak bijna haar hoofd over de talrijke kandidaten. Wiens talent stak de kop op, wiens schrijfstijl viel het meeste op, wie had de meeste en beste prestaties op het toenemend aantal omroepen, columns, blogs, vlogs en websites, wie leverde de meest indrukwekkende achtergronddocumentaires over sporters en sportverschijnselen. Het zestal juryleden discussieerde alsof hun leven er vanaf ging. Er werd gewikt en gewogen. Het werd een strijd tussen verschillende smaken, meningen en inzichten. Als er een naam viel, wist een andere een betere. Het was een jaar waarin van iedereen het uiterste werd gevraagd, zowel van de sportjournalist als de jury.

Uiteindelijk moest toch een naam vallen die de meerderheid het meest beviel. Dit keer geen schrijver, hoeveel goede en van inzicht getuigende schrijvers er ook bleken te zijn. De keus viel op een documentairemaker. Een man die het gezicht was van vele filmdocumentaires. Vooral niet te vergeten is dat achter hem een sterke redactie hielp dat gezicht waar te maken. Hij leek een vriend te zijn van de mensen die hij ondervroeg, maar dat was niet het geval. Judo was de sport die hij met inzicht en nieuwsgierigheid volgde. Maar hij bleek van meer markten thuis en viel mede op dankzij zijn mooie stem en goede woordkeus. Wat ons vooral opviel was dat hij nieuwsgierig is, tot in het diepste, dat hij zich beschaafd en betrokken toonde zonder amicaal te worden en door de jaren heen deskundig is gebleken met een open hart.

We konden als jury niet om hem heen. Hij was volgens ons de beste Sportjournalist van het jaar 2020. Hij is sportjournalist bij de NOS, Andere Tijden Sport en meer. Hij heet Kees Jongkind.’

De jury bestond uit: Guus van Holland (voorzitter), Frank Heinen, Hélène Hendriks, Thijs Zonneveld, Chris van Nijnatten en Henk Hoijtink.

SPORTFOTO 2020

De drie prijswinnende fotografen: in het midden winnaar Koen van Weel, geflankeerd door Robin van Lonkhuijsen (links) en Pim Ras (rechts). (Foto: Stephan Tellier)

Met een foto van baanwielrenner Harrie Lavreysen werd Koen van Weel (ANP) winnaar van de  NSP/CANON ZILVEREN CAMERA. Hij dingt daarmee mee naar  de Zilveren Camera waarvoor ook foto’s uit alle andere categorieen in aanmerking komen. De jury motiveert de keuze in haar rapport met:

‘De winnende foto van de NSP/Zilveren Camera Sportfoto is een echte sportfoto. De fotograaf heeft én de actie én de emotie in een beeld gevat. Harrie Lavreysen won op het afgelopen wereldkampioenschap maar liefst drie gouden medailles.

De nummer twee is een mooi, grappig en triest beeld tegelijk van Tom Dumoulin, gemaakt door Robin van Lonkhuijsen. Dumoulin fietst hier de virtuele toertocht van de Amstel Gold Race in een vakantiehuisje bovenaan de Cauberg, vlakbij waar de echte Amstel Gold Race zou finishen. Het is een mooi en belangrijk beeld, omdat het de tijdgeest van2020 weergeeft, een jaar waarin door Corona veel sportwedstrijden niet plaatsvonden. Het is grappig omdat de grote Dumoulin in een ietwat knullige setting aan het rijden is. En het is triest omdat deze prachtige Nederlandse klassieker tot twee keer toe werd uitgesteld.’

Nummer drie is een foto van Pim Ras van een penalty in een lege, troosteloze Kuip. Feyenoord verliest in de regen in de Europa League van Wolfsberger AC en krijgt maar liefst drie keer een penalty tegen. Op de foto schiet Michael Liedl een van de drie penalty’s achter Feyenoord-keeper Justin Bijlow. Alles aan deze foto klopt. Het is een prachtige sportfoto door het juiste moment, de striemende regen en de zwart-wit kleurstelling. Tegelijkertijd is het een trieste foto, juist door het hondenweer en die grote en lege Kuip.’

Dit jaar bestond de jury van de NSP/Zilveren Camera Sportfoto van het jaar uit fotograaf René Bouwman (De Telegraaf), fotograaf en winnaar van vorig jaar Marcel van Hoorn en Barbara Barend, hoofdredacteur van het magazine Helden.

Winnaar Koen van Waal ontving een waardecheque van 1250 euro, beschikbaar gesteld door Cameraland. Robin van Lonkhuijsen won met zijn tweede prijs een waardecheque van 750 euro, de prijs voor  Pim Ras leverde hem een cheque van 500 euro op.

SPORTJOURNALISTIEK TALENT 2020

Erik van Haren, verkozen tot sportjournalistiek talent 2020. (foto: Stephan Tellier)

Erik van Haren (De Telegraaf) werd onderscheiden met de SPORTNEXT Prijs voor het Sportjournalistieke Talent 2020. Als dé belofte van het jaar 2020is hij de opvolger van Michel Doodeman (VICE Sports) ineen rijtje met Pim Bijl (AD, 2018), Pieter Zwart (VI, 2017), Fabian van der Poll (NRC, 2016) en Michel Abbink (2015, toen NU.nl).

,,Een mooie aanmoedigingsprijs in een mooi rijtje. Als jong talent is het goed om een keer een tastbare prijs te winnen, maar ik hoop niet dat ik een eeuwig talent blijf”, aldus Van Haren bij de overhandiging van de prijs in het gebouw van De Telegraaf.

Juryleden waren Theo Dersjant (docent journalistiek Fontys Hogeschool Tilburg), Martijn Hendriks (plaatsvervangend chef Nieuwsdienst NOS Sport) en Diana Kuip (sportcolumnist & journalist voor HELDEN, VI, AD, JFK, Men’s Health).

Zij motiveerden hun keuze met:

‘Bij het selecteren van kandidaten voor de aanmoedigingsprijs SPORTNEXT Prijs voor het Sportjournalistieke Talent van het Jaar kijkt de jury de laatste jaren nadrukkelijk of jonge sportjournalisten van meer markten thuis zijn. Deze tijd vraagt immers om flexibel inzetbare professionals. Wie één sport beheerst, één platform bedient en daarbij gebruikt maakt van een beperkt aantal journalistieke vormen, kan daarin best uitblinken, maar voor een aanmoedigingsprijs is het niet veelzijdig genoeg. Oneerbiedig: de jury zoekt naar kandidaten die geen ‘one trick pony’ zijn. De winnaar van dit jaar laat in ruime mate zien breed inzetbaar te zijn. Hij – de jury betreurt het dat ook dit jaar alleen mannelijke kandidaten zijn aangemeld – heeft ondanks zijn leeftijd al een behoorlijke staat van dienst bij verschillende takken van sport, op diverse platforms en steeds op een professioneel hoog niveau.

Telegraaf-journalist Erik van Haren bouwde met zijn 28 jaar al aan een indrukwekkend cv. De oud-student van de Edese journalistenopleiding begon klassiek als sportmedewerker van de Edese Post om al snel over te stappen naar De Gelderlander. Na een stage bij De Telegraaf ging hij ook voor die krant aan de slag als freelancer en vanaf 2016 om vaste dienst. Hij was  ‘clubwatcher’ van FC Twente – in de tijd dat de club vaker het nieuws haalde met kwesties die niets met voetbal te maken hadden – Vitesse en PSV. Hij deed er af en toe Formule 1 bij. Tot dat te veel bleek en hij zich helemaal toelegde op de autosport.

Het afgelopen seizoen was voor de autosport, maar zeker ook voor de autosportjournalistiek, een moeizaam jaar met veel restricties en lastige werkomstandigheden. Erik van Haren wist zich daarin uitstekend staande te houden, was zelfs even de enige schrijvende journalist uit Nederland die het rondreizende circus van dichtbij mocht verslaan. Dat deed hij op twitter (ruim 11.000 volgers), in de krant, in een podcast (met Christijan Albers), via liveblogs en video’s. En dat alles in reportages, columns, nieuws, interviews. Kortom: aan veelzijdigheid geen gebrek. Daarbij liet hij zien niet alleen het werk van voorgangers te kopiëren, maar vooral ook zijn eigen idioom te hanteren. Erik van Haren verwierf zijn plaats in de sportjournalistiek vooral ook door zijn eigen gedrevenheid. Hij is het type journalist dat altijd ‘aan’ staat en dus voor iedere hoofdredacteur een zegen.’

 

De winnaars in beeld en geluid

Interviews en reacties van de winnaars NSP jaarprijzen 2020