'De vlucht naar voren'

Sinds november deden ze onderzoek. De NRC-journalisten Danielle Pinedo, Fabian van der Poll en Steven Verseput spraken met elf vrouwen. Ze bekeken apps met teksten en dickpics. Ook zij werden op zondagavond overvallen door een persbericht waarin Ajax het abrupte vertrek van Marc Overmars meldde. In de krant van zaterdag schetste NRC het verband tussen onderzoek en de bekendmaking door Ajax.

In de rubriek ‘De journalistieke keuken’ doet NRC-redacteur Romy van der Poel verslag van de journalistieke weg die NRC in de affaire Overmars heeft gevolgd.

De affaire Overmars ligt nog geen halve dag op straat als Marjan Olfers op Radio 1 vertelt dat journalisten van NRC al langere tijd onderzoek doen naar ‘grensoverschrijdende berichten’, die Marc Overmars naar vrouwelijke medewerkers van Ajax zou hebben gestuurd. ,,Ik denk dat Ajax de vlucht naar voren heeft gekozen. Ik verwacht dat NRC snel met meer nieuws komt”, zegt Olfers, die bijzonder hoogleraar sport en recht is.

Van te voren heeft ze aan de NRC-journalisten gevraagd of ze dit mocht vertellen op de radio. Ze hadden geen bezwaar, in de hoop dat die aankondiging nog meer informatie oplevert. NRC meldt vervolgens zelf ‘in de loop van de dag’ met meer details en achtergronden te komen.

Die maandagavond laat schetst NRC in een uitgebreid verhaal met voorbeelden de cultuur binnen Ajax.  ‘Seksisme in de cultuur van Ajax’, meldt NRC onder meer. ‘Er is sprake van een haantjescultuur waar je als vrouw een ‘dubbele huidlaag’ moet hebben.’ De informatie komt van elf vrouwen, van wie sommigen hebben laten zien dat ze dickpics ontvingen van Overmars.

De getuigenissen zijn op maandag nog eens tegen het licht gehouden in telefoongesprekken die Danielle Pinedo met de betreffende informanten voert. Ook de vrouwen die de krant gesproken had, blijken dan opeens onder druk te staan. NRC: ‘Wilden ze hier wel mee doorgaan? Zouden ze niet herleidbaar zijn? Elk woordje werd gewogen. Zelfs de vrouwen die niet meer bij Ajax werkten vreesden voor hun baan. Eén bron trok zich terug nadat ze het artikel door de telefoon had aangehoord, anderen wilden niet herleidbaar zijn. Daardoor konden de auteurs wel beschrijven hoe een cultuur binnen Ajax was ontstaan, maar verdwenen sommige voorbeelden en details.’

Bij  NRC bestaat het vermoeden dat een van de vrouwen die de krant benaderde intern aan de bel heeft getrokken. NRC: ‘Een week voor het vertrek van Overmars had een Ajax-woordvoerder een van de journalisten gebeld, Fabian van der Poll. De woordvoerder had vernomen dat er rondgevraagd werd. Kon hij helpen? Van der Poll: „Ik heb hem verteld dat we onderzoek deden naar grensoverschrijdend gedrag. Ik vond dat ik daar open over moest zijn.” Namen werden in het gesprek niet genoemd. Dat Ajax van het onderzoek wist, heeft de druk intern „misschien verhoogd”, zegt Van der Poll.’

In de verklaring van zondagavond 6 februari meldt Ajax dat het vertrek van Overmars was gebaseerd op ‘interne meldingen.’ Daarmee is de club NRC voor. ‘Anders hadden we een breder verhaal gemaakt’, zegt chef-sport Roger van ’t Hek. ‘Misschien hadden we nog een andere zaak binnen Ajax gehad. Meer voorbeelden. Wat we hadden was al overweldigend genoeg. En dat vond Ajax blijkbaar ook.’

Op de woensdag na de bekendmaking houdt Ajax een online bijeenkomst met het personeel. Daarin komt ook de rol van perschef Miel Brinkhuis ter sprake. NRC: ‘Brinkhuis zegt dat hij het jammer vindt dat ex-medewerksters zonder toestemming van de media-afdeling naar buiten traden. Hij prijst de vrouwen die zich niet daartoe lieten verleden.’

Miel Brinkhuis zegt later dat zijn woorden verkeerd zijn geïnterpreteerd. Op zondagavond 13 februari meldt Marjan Olfers in het NOS-programma Studio Voetbal dat vrouwelijke medewerkers van Ajax tegenover haar hebben bevestigd dat Brinkhuis het zo heeft gezegd als in NRC is gemeld.