Omwenteling

Een zaterdagavond, wat laat thuisgekomen. Om onze Tourhonger van die dag te stillen kijken we naar de Avondetappe op NPO1.

Twee vrouwen bedienen het publiek. Dione de Graaff is de inmiddels zeer vertrouwde en vertrouwen uitstralende anchor, Roxane Knetemann de relatief nieuwe analyticus (of zeggen we analytica) dan wel sidekick van dienst. Twee mannen, de Belg Sven Nys en de Deen Bo Hamburger, completeren de bezetting van de V-vormige tafel in het Hans Christian Andersen-straatje te Odense. 

John Volkers

Ik denk zomaar bij mezelf, je hebt van die dagen: de cultuurverandering is compleet. Het door Mart Smeets in twaalf edities populair gemaakte tv-programma, inclusief de zang van Dalida en het glas van De Mart dat Bourgogne dan wel Bordeaux bevatte, is nu definitief en stevig in handen van de vrouw. Een omwenteling in jaren, geen revolutie in dagen. Het ziet er, acht jaar nadat Smeets uitgeput de Tour en de tafels verliet, meer dan natuurlijk uit. Het past.

De Graaff heeft de omwenteling met zachte maar waarschijnlijk nadrukkelijke hand voor elkaar gekregen. Het vrouwentijdperk in de sportjournalistiek begon juist haar vorm te krijgen. Eerst, in 2015, moest Dione een soort De Wielerwereld Draait Door presenteren op een raar tijdstip, 19.00 uur, Nederland had dan net het Journaal verteerd en vertoefde nog in de tuin of achter de afwas. Gert van ‘t Hof verleende haar steun. Het kwam geforceerd over. Er was, aanvankelijk, veel kritiek. We kennen die fases bij veranderingen van het vertrouwde, het bijna geliefde.

Daarna kwam de uiterst bekwame Herman van ‘t Zandt (Herman de Schermman, ook wel Herman de marathonrenner) haar assisteren, in de tweepersoons presentatie aan de tafel die in 2016 weer door Frankrijk vervoerd ging worden. In 2017 ging ze solo, zoals het hoorde, met Van ‘t Zandt op korte afstand als man in het veld. 

In de twee lastigste Tourjaren, de corona-edities 2020 en 2021, tufte de ploeg van de NOS door Nederland. In mijn buurdorp Warmenhuizen viel (in de steeg van het Steven Rooks Bolletjescafé) door een onweersklap de elektriciteit uit, maar Dione de Graaff bleef kalm en vastberaden. De uitzending in het halfduister haalde keurig het geplande einde. 

Nu is de Tour weer op de weg in een Europa vol publiek en de NOS heeft dat enorme team - in de tijd van Smeets 24 man sterk - er weer op uitgestuurd om het volk thuis - een miljoen kijkers als ik het goed begrijp - de Avondetappe op locatie te bieden. De Graaff en Knetemann nemen wielerland Nederland deze zaterdagavond na de zege van Fabio Jakobsen (het sprookje in het land van Hans Christian Andersen) vastberaden bij de hand. De ‘Kneet-in’ praat in het tempo van haar betreurde vader. 

In de wielersport is de rol van de vrouwen onmiskenbaar toegenomen. Het is als een beeld uit de veranderde praktijk van het gewone recreatieve racefietsen. In Denemarken is veertig procent van de koersfietsbezitters een vrouw; in Nederland schuiven we op naar dat cijfer. Ik ziet het om me heen, als ik zaterdagochtend mijn trimrondje fiets. Soms in het spoor van krachtige rensters.

Kort na de Avondetappe zien we Rivkah op het Veld een presentatie doen bij vrouwenvoetbal, waarbij het gaat over Vera Pauw, de bondscoach die 36 jaar geleden zou zijn verkracht door een KNVB-functionaris. Zij vertelde ervan in de NRC. Leonne Stentler, de Pierre van Hooijdonk van het vrouwenvoetbal, spreekt vanaf de tafel met kenners - Nederland speelt tegen Finland - haar steun uit voor zoveel dapperheid hiermee naar buiten te treden. Ze hoopt - ze denkt, vermoed ik - dat er nog veel meer zaken naar buiten komt, een paar dagen nadat oud-international Daphne Koster ook al van het wangedrag van voormalig Ajax-chef Marc Overmars heeft verteld.

Vrouwen doen er toe in de sport, zeker in de Nederlandse sport, en ze krijgen stap voor stap - en met mijn volledige instemming - een grotere rol in de sportjournalistiek, waarin aan recensie, analyse, reportage, reconstructie en onderzoek wordt gedaan. Bij mijn eigen Volkskrant (ex-werkgever) hadden ‘we’ (zo praat ik nog altijd na 33 jaar dienstverband) zowaar twee vrouwen op de sportredactie: Eline van Suchtelen en Natasja Weber. Eline stapt eruit, terug naar Trouw, naar de onderwijsredactie. Ik noem dat een verlies. Het zoeken zal zijn naar een waardige opvolger, met een scherp oog voor de diversiteit die deze tijd verdient.

JOHN VOLKERS
Vice-voorzitter NSP