Onderzoeksjournalistiek in de sport scoort

Onderzoeksjournalistiek in de sport is aan een opmars bezig: een niet geheel toevallige ontwikkeling, gezien de behoefte van vele consumenten aan verdieping in tijden van nepnieuws. Aangezien ook de sportwereld niet verschoond blijft van doping, corruptie, matchfixing, (seksueel) grensoverschrijdend gedrag en machtsmisbruik, dient het ook in prioritering een doel.

Marco Knippen

Kranten (NRC, de Volkskrant, regionale titels Mediahuis en DPG Media), weekbladen (Voetbal International) en magazines (Helden), radio (Pointer), televisie (NOS) en internetplatformen (Follow the Money, De Correspondent) maakten van onderzoek in de sport een (van hun) speerpunt(en).

In de afgelopen jaren leverde het spitwerk spraakmakende dossiers op: rondom seksueel misbruik (wielrenster Petra de Bruin, jeugdopleidingen in het betaald voetbal, latin dance), matchfixing (de affaire rond de inmiddels voor het leven geschorste Willem II-voetballer Ibrahim Kargbo), doping (het verdwenen koffertje rond urinestalen én de schildklierhormoonaffaire in het schaatsen, afwijkende bloedwaarden én de Keniaanse ‘ontmaskering’ in de atletiek, de schorsing van kickbokser Badr Hari na de aanvankelijke poging het in de doofpot te stoppen), malversaties en oplichting (de financiële misstanden bij FC Twente, de investeerderssoap bij Roda JC) en grensoverschrijdend gedrag (turnexcessen).

In twee gevallen wonnen drie sportverslaggevers De Tegel, wat als de hoogste journalistieke eer in Nederland wordt beschouwd. Fardau Wagenaar en Leon ten Voorde (bijgestaan door algemeen verslaggever Gerben Kuitert) van De Twentsche Courant Tubantia werden in 2016 geroemd vanwege het Twente-dossier in de categorie nieuws. Net als dit jaar ondergetekende van Noordhollands Dagblad met de ophef veroorzakende bekentenis van turntiran Gerrit Beltman in de categorie interview.

Ook werd De Tegel uitgereikt voor twee andere sportonderwerpen: Volkskrant-journalist Willem Feenstra werd in 2014 tot Journalistiek talent van het Jaar uitgeroepen, na undercover te zijn gegaan als ‘afgezant’ van Roda JC en zo matchfixing aan het licht te hebben gebracht. Diezelfde Feenstra werd een jaar later met collega en oud-sportverslaggever Mark Misérus bekroond voor het internationaal opgepakte interview met oud-Fifabaas Sepp Blatter. Bovendien werd Feenstra samen met Maud Effting in 2017 ook nog eens genomineerd als Journalist van het Jaar, als uitvloeisel van publicaties over onder meer seksuele intimidatie en misbruik in het profvoetbal.

Onderzoeksjournalistiek in de sport scoort dus, plat gezegd. Iets wat momenteel eveneens de onderzoeksjournalistieke serie ‘Gefixt’ aantoont. De NOS-journalisten Guido van Gorp en Ben Meindertsma doken het afgelopen half jaar in, zoals ze het zelf omschreven, ‘de duistere kamer van de sport’. Wat het opleverde? Een onthullend inkijkje in matchfixing.

Onderzocht werd de volkomen onnodige gele kaart van Sparta-verdediger Tom Beugelsdijk, die net als de oorwassing van darter Raymond van Barneveld in een onlinewedstrijd en het weggegeven competitieduel van de basketballers van Aris Leeuwarden tegen Weert als verdacht werd aangemerkt, gezien de afwijkende gokbedragen die ermee gemoeid waren. Indruk maakte de ontboezeming van een modale tennisprof, die uit de doeken deed dat collega’s van hem partijen verkopen en een Nederlandse trainer, die als ‘fixer’ opereert. En schokkend en ontnuchterend was het om te horen hoe een Haagse crimineel als ‘fixer’ spelers van Jong RKC wist te verleiden te verliezen van de reserves van Roda JC, wat hem een gokwinst van zo’n twintigduizend euro opleverde.

Wat ‘Gefixt’ extra interessant maakt is dat een nieuw podium werd aangeboord: de podcast. Niet alleen blijkt de audio-uitzending ideaal voor de gekozen verhalende vorm met spanningsbogen, daarnaast wisten Van Gorp en Meindertsma een, zeker voor podcastbegrippen, enorm publiek te bereiken. Mede door een gerichte promotiecampagne van de NOS raakten meer dan 150.000 luisteraars geïntrigeerd door de vijfdelige reeks, waarmee ‘Gefixt’ in alle podcastklassementen in Nederland nu al twee weken de ranglijsten aanvoert. Daarmee heeft de onderzoeksjournalistiek in de sport een nieuwe ‘boost’ gekregen, die hopelijk navolging krijgt.

MARCO KNIPPEN

Voorzitter NSP