‘Een cameraman moet de wedstrijd kunnen lezen’

Voor weinigen vergt een voetbalwedstrijd zoveel tijd als voor de tv-makers van EMG NL. Cameraman Alex van Knippenberg (44) trekt al 25 jaar tien tot twaalf uur per wedstrijd uit; niet alleen in het Nederlandse betaald voetbal, ook internationaal. Daarnaast blijft er tijd over voor andere sporten en programma’s als Jinek en RTL Boulevard.

door Henk Mees

Alex van Knippenberg bij een wedstrijd van NEC Nijmegen in De Goffert. (Foto Broer van den Boom)

Wanneer begint een voetbalwedstrijd voor jou al, Alex?

,,Doorgaans begint de opbouw met camera’s en kabels 5½ uur van te voren al. Omdat de hele boel meteen na afloop moet worden afgebroken komen we bij een gemiddelde voetbalwedstrijd uit op tien tot twaalf uur. Bij studioprogramma’s als Jinek en RTL Boulevard ligt dat anders, dan staat het meeste al klaar als wij binnenkomen. “

Hoe ben je in dit vak gerold?

,,lk wist al jong dat ik cameraman wilde worden. Ik was gek op sport, ik volgde alles op tv. Daar wilde ik zelf bij zijn. Na de mavo moest ik daarvoor naar de mts in Ede voor een opleiding van vier jaar, fotografie- en videotechniek, speciaal voor cameramensen en regisseurs. Tijdens mijn studie begon ik als stagiare bij de CinevideoGroup. Daar mocht ik na mijn stage blijven als algemeen assistent. Dan moest je kabels trekken en koffie zetten. Na een jaar of twee mocht ik al achter de camera plaats nemen.”

Waar begon dat?

Ter gelegenheid van zijn zilveren jubileum werd de camera van Alex van Knippenberg bij de wedstrijd RKC Waalwijk – Go Ahead Eagles versierd en kreeg de jubilaris een carnavaleske cowboyhoed op.

,,Met het EK 2000 in Nederland en België. Daar waren meer mensen voor nodig en werd ik ook ingeschakeld. Ik heb tien wedstrijden kunnen doen, inclusief halve finale en finale. Je begint met de camera die de buitenspelsituaties volgt. Al snel kreeg ik de camera 1-positie, voor het totaalbeeld. Je wilt dan alles laten zien, maar je moet er ook voor waken dat de tv-kijkers een verrekijker nodig hebben.”

Hoeveel camera’s worden doorgaans ingezet bij een voetbalwedstrijd?

,,Meestal 6 of acht camera’s. Bij Feyenoord - PSV hadden we 18 camera’s ook om speciale dingen in beeld te kunnen brengen zoals close-ups, de interactie van de coaches.”

Wat wordt er vereist van een cameraman (of vrouw)?

,,Het is een ervaringsvak, maar je moet ook veel weten van sport, van wat er speelt bij de clubs, bij de trainers. Je moet kijk op het spel hebben, de wedstrijd kunnen lezen, de bekende gezichten op de tribune weten te vinden. Daarin word je getraind. Bij diverse wedstrijden laten we mensen meelopen om opgeleid te worden.”

Hoeveel cameramensen werken er bij EMG?

,,Een man of vijftig. Daar zitten ook een hoop mensen tussen die niet meer naar voetbalwedstrijden willen vanwege het vuurwerk en het bier dat ze te verduren kunnen krijgen. Daarnaast is er nog een groep van 25 tot 30 freelancers die van wedstijd tot wedstrijd worden ingehuurd.”

Wat doe je meer behalve voetbal?

,,In 2021 ben ik ingehuurd voor de Olympische Spelen in Tokio, in een meer logistieke functie. Ik heb toen nog wel een dag hockey kunnen doen. We worden wel vaker ingezet bij sporten waar we met EMG niet standaard bij zijn. Schaatsen bijvoorbeeld, fijne sport ook om te doen, tennis, basketbal, de wedstrijden American Football in Europa. Ik doe ook wel studioprogramma’s zoals Jinek en RTL Boulevard, maar sport blijft toch het boeiendste.”

Wat is de lastigste sport voor een cameraman?

,,Ik denk tennis; niet aan het net, wel om steeds in te kunnen zoemen op de slagenwisseling, om de bal te kunnen volgen.”

Hoe heb je naar de camera-voering bij het WK voetbal gekeken?

,,Ik ben in Qatar geweest voor de beelden die de NOS specifiek voor Nederland nodig had. Het beeld van de wedstrijd, de zogeheten worldfeed, werd verzorgd door een Frans bedrijf, dat daarvoor cameramensen inzet uit Frankrijk, Duitsland en Engeland, zogezegd omdat die mensen veel ervaring hebben bij topwedstrijden. Vriendjespolitiek speelt daarbij ook een rol. Ze leveren ook heus niet altijd de beste beelden.“