De gedachten aan een boycot

Nu de Verenigde Staten van Donald Trump de eigen mensen, het vriendelijke Europa, het machtige China, de anders geaarden en anders denkenden buitengewoon zwaar belagen en radicaal wegzetten en nu het land van ‘the free’ lijkt te veranderen in een dictatuur, wordt het je koud om het hart te denken dat volgend jaar daar, in de USA, het WK voetbal wordt gehouden en in 2028 zelfs de piramide van de wereldsport, de Olympische Zomerspelen, zich er zal afspelen.

Er zullen progressieve geesten zijn die mogelijk tegen die tijd, als de VS nog dieper zijn gevallen, het woord boycot in de mond zullen nemen. In kranten zullen, ook buiten de sportpagina’s, scherpe columns verschijnen. Maar misschien zijn we tegen die tijd al murw of verslagen door al dat andere denken en doen uit wat lang ons voorbeeldland was.

Zo komen we bij het beste sportboek van 2024, dat wij, de vijfkoppige jury van de Nico Scheepmaker Beker, vorige week uit een aanbod van 44 mochten verkiezen. Het werd het doorwrochte, uiterst sterk gedocumenteerde Russische Spelen van oud-sportjournalist Rolf Bos, dat gaat over de Olympische Zomerspelen van 1980 waarin de westerse wereld, onder aanvoering van de Verenigde Staten (lees president Jimmy Carter), met best velen niet op het appèl verscheen. Het was een boycot naar aanleiding van de Sovjet-Russische inval van Afghanistan, uit 1979.

Bos en juryvoorzitter Derk Sauer, een Rusland-deskundige bij uitstek, noemden het boek uiterst actueel. Inderdaad, als Rusland nu het WK of de Spelen zou moeten organiseren, zou het wel zeer van deze tijd zijn. Het zou tot een massale boycot dan wel een verhuizing (naar voetballand Engeland en in het olympische geval naar Athene) hebben geleid. Maar de Winterspelen waren in Sochi 2014 en het WK voetbal speelde zich af in 2018.

Dat mondiale voetbaltoernooi ging gewoon door hè, na de Russische inval in de Donbass en het inpikken van De Krim. Nederland, zwaar getroffen in 2014 door het neerhalen van de vlucht MH17, deed niet mee aan dat WK voetbal van 2018. Uitgeschakeld in de kwalificatie. Bij plaatsing zou het een lange wel-of-niet-gaan discussie hebben opgeleverd. Maar of Oranje (indien geplaatst) zou zijn thuisgebleven van dat WK, we mogen dat uiterst twijfelachtig vinden.

Bij de bijeenkomst van vrijdag in het Olympisch Stadion ging het, uit de mond van Bos, over marathonloper Gerard Nijboer die destijds de wens van de politiek (CDA-premier Dries van Agt, PvdA-kamerlid Ed van Thijn) negeerde en koos voor zijn sport. Het werd zilver. Nog altijd een legendarische prestatie van een voortreffelijk sportman die bekend stond om zijn progressieve ideeën. Maar hij ging toch, toen hij er lijfelijk achter kwam dat gebeurtenissen in andere landen dan de Sovjet-Unie minimaal zo erg waren en werden genegeerd als een ver-van-mijn-bed show.

In de zaal zat vrijdag ook voormalig schaatskoningin Irene Schouten. Haar door Robbert de Rijk geschreven biografie (Gehard voor Goud) was op de shortlist van vijf geplaatst. Schouten werd gevraagd of zij zou zijn thuisgebleven van een olympisch toernooi, als de politiek daarom had gevraagd. Geen sprake van, sprak ze na een korte aarzeling.

Kortom: Nederland gaat (indien gekwalificeerd) voetballen in de VS en zal een grote afvaardiging naar de Spelen van Los Angeles 2028 sturen. Ja, de sport is uiterst politiek. Maar de sport een hoofdrol opdringen in een conflict met een ander land, na 1956 en 1980 trappen zij, de sporters van dit land, er niet meer in.

John Volkers